No Día das Letras Galegas homenaxeamos as cantareiras e a poesía popular oral,
personificadas en Adolfina e Rosa Casás Rama, de Cerceda, Eva Castiñeira Santos,
de Muxía, e Manuela Lema, Teresa García Prieto e Prudencia e Asunción Garrido
Ameixenda, integrantes das Pandeireteiras de Mens (Malpica de Bergantiños). Elas
transmitiron a nosa lingua e cultura popular de xeración en xeración, coas
cantigas e bailes.
A Real Academia Galega recoñece así o labor da recollida polas vilas e aldeas e
do rexistro destas pezas para que non se esquezan. Exemplo: “Cancioneiro Popular
Galego” de Dorothé Schubarth e Antón Santamarina. As cantareiras son as mulleres que interpretan cantigas da nosa música tradicional ou popular.
Adolfina e Rosa, tía e sobriña, traballaban no campo e andaban ao xornal. Ao rematar eses labores tocaban cantigas: xotas, muiñeiras, pasodobres...desde moi nenas animaron seráns coas súas pandeiretas e melodías que facían batendo nun prato cunha culler, unha tixola,...Iso todo sen saber ler nin escribir!
Eva Castiñeira naceu en Agranzón (Muxía 1926-), pero foi vivir á Coruña para traballar como empregada de fogar. De cativa cantaba nas festas, bailes e romarías. Converteuse na primeira pandeireteira en subir a un escenario folk co grupo Milladoiro. Formou parella artística co violinista, Florencio López, O Cego dos Vilares.
En Malpica de Bergantiños había cinco mulleres labregas ( Prudencia e Asunción de Beán, Manuela de Benita, Adela de Ghagha e Teresa a Canónigha) que traballaban as terras, coidaban o gando, atendían a casa e os fillos e formaron un grupo, As Pandeireteiras de Mens, (As Vellas de Mens). Aprenderon das súas nais, avoas e veciñas a cantar, tocar a pandeireta e a bailar. Facíano por divertirse cando remataban as faenas do campo (esfolla, milleira, sega,...), no muíño (muiñadas).
Comezaron a subir aos escenarios xa de maiores, pero acadaron moito éxito e actuaron por Europa e América tocando xunto á Agrupación Folklórica Aturuxo de A Coruña.
Grazas as cantareiras de toda Galicia, as cantigas populares chegaron aos nosos días cun galego enxebre e axudan a que o noso idioma continúe vivo e vizoso. Romarías, foliadas, seráns, ruadas, festas,...
Vou a dar a despedida, despedida vou dare,
vou a dar a despidida, e aghora vou acabare.
